Z perspektywy historii idei Joga stanowi jeden z najstarszych znanych ludzkości systemów filozoficznych. Joga często bywa kojarzona również z systemami religijnymi Dalekiego Wschodu. W ten sposób wiele osób zainteresowanych Jogą zraża się do niej już na starcie lub też podchodzi do ćwiczeń ze sporą dozą nieufności. Warto więc zdawać sobie sprawę, że Joga w formie, w jakiej została zaadaptowana przez świat zachodni, zawiera tylko określone elementy rozwoju duchowego. Oznacza to po prostu, że zaczynając naszą przygodę z Jogą bynajmniej nie dokonujemy konwersji wyznaniowej. Joga co prawda zawsze będzie zawierać czynniki rozwoju wewnętrznego (jest to jej cecha definicyjna), jednak w formie znanej Zachodowi elementy te mają charakter uniwersalny i w żaden sposób nie kłócą się ani z religiami właściwymi naszej cywilizacji, ani też z naszym stylem życia. Należy również brać pod uwagę fakt, iż joga dla początkujących będzie rządzić się własną, określoną specyfiką, co warto uwzględnić, aby zbyt szybko nie zrazić się do ćwiczeń.
Jak więc rozumieć Jogę i od czego zacząć naszą przygodą z tym niezwykłym wymiarem, aby nie zrazić się już na początku? Poniżej przedstawiamy krótki poradnik poświęcony tej kwestii.

Joga dla początkujących: do czego zacząć?

Jak wspominano, Joga zawsze będzie zawierać w sobie dwie różne, jednak ściśle powiązane ze sobą dymensje a mianowicie:
1. Rozwój duchowy
2. Ćwiczenia fizyczne
Cechą kardynalną Jogi jest holistyczne, a więc całościowe traktowanie ludzkiego istnienia, bez typowego dla Zachodu dualizmu pt. dusza- ciało. Pamiętajmy jednak, że element rozwoju wewnętrznego w Jodze będzie dość ograniczony, co oczywiście w żaden sposób nie oznacza jego mniejszej efektywności. Z perspektywy emocjonalnego celem uprawiania Jogi będzie więc:
1. Relaksacja
2. Wyciszenie się oraz nawiązanie kontaktu z samym sobą
3. Uspokojenie umysłu, poprzez niejako "wyrwanie się" z codziennego zgiełku, hałasu i
pośpiechu, jakie towarzyszą naszemu codziennemu życiu
4. Stopniowa zmiana postawy wewnętrznej oraz nastawienia do świata i innych ludzi,
odbywająca się razem z osiąganiem kolejnych stopni wtajemniczenia
Co oczywiste, na samym początku możemy mieć problemy z osiągnięciem powyżej opisanych celów. Nie należy jednak się tym zrażać. Joga dla początkujących zawsze będzie stanowić coś w rodzaju przygotowania. Mówiąc metaforycznie, na początku naszym celem ma być wstępne "zaprogramowanie" umysłu i psychiki.
Z tego powodu, na początkowych etapach kluczowe jest zachowanie kilku podstawowych elementów dotyczących naszej postawy wewnętrznej. Będą to przede wszystkim:
1. Pozytywne nastawienie oraz chęć zmiany duchowej
2. Cierpliwość- zarówno duchowe, jak i fizyczne zmiany będą następować stopniowo
3. Trzymanie się wytyczonych zasad oraz dyscyplina duchowa
4. Traktowanie Jogi jako integralnego elementu naszego życia, nie zaś jako dodatku "instant", który ma zadziałać na nas tak, jak tabletki uspokajające.
Każdy z wymienionych czynników ma ogromne znaczenie. Joga dla początkujących nie przynosi i nie może przynosić rezultatów od razu. Zarówno nasze ciało, jak i nasza psyche mogą zmieniać się jedynie stopniowo, w dłuższym przedziale czasu.

Joga dla ciała
Była już mowa o tym, że w odniesieniu do Jogi podejście dualistyczne, a więc osobne traktowania ciała i ducha nie jest adekwatne. Dla uproszczenia tematu możemy jednak utrzymać podział na te dwa wymiary w celu łatwiejszego opisu korzyści płynących z uprawiania Jogi.
Joga, o ile jest odpowiednio praktykowana, będzie więc rzecz jasna oddziaływać również na nasz organizm. Można tutaj wskazać następujące, określone benefity:
1. Poprawa kondycji oraz sprawności ciała
2. Działanie odchudzające
3. Poprawa czynności układu immunologicznego
4. Poprawa ogólnej kondycji organizmu(zarówno somatycznej, jak i psychicznej)
5. Bardziej jędrne i lepiej wyglądające ciało

Czy można traktować Jogę jedynie jako aktywność fizyczną?

Odpowiedź na powyższe pytanie brzmi: nie. Pamiętajmy, że nawet ograniczając się do sfery somatycznej niektóre korzyści z uprawiania Jogi pozostają w ścisłym związku z elementem rozwoju duchowego. Relaksacja i wyciszenie są kluczowe z perspektywy poprawy samopoczucia a także redukcji stresu. Ten ostatni element wpływa natomiast w sposób bezpośredni na organizm poprzez redukcję produkcji kortyzolu oraz ograniczenie stresu oksydacyjnego.
Doświadczeni nauczyciele podkreślają również, że także rozwój ciała jest mocno związany z odpowiednim nastawieniem do ćwiczeń oraz postawą wewnętrzną w trakcie ich wykonywanie.
W ten sposób dotykamy innej, niezwykle istotnej kwestii, jaką jest pomoc doświadczonego i kompetentnego nauczyciela. Czy można praktykować Jogę całkowicie samodzielnie? Oczywiście, jest to możliwe, jednak w tym wariancie ćwiczenia nie mają szansy przynieść nam takich samych rezultatów, jak w sytuacji, kiedy czuwa nad nami doświadczony nauczyciel.
Jego pomoc jest istotna zarówno z punktu widzenia samego nastawienia do jogi, postawy wewnętrznej oraz ogólnego rozumienia Jogi, jak też z perspektywy czysto "technicznej". Pamiętajmy, że w skład Jogi wchodzi całe mnóstwo ćwiczeń. Nie wszystkie z nich są przeznaczone dla osób, które dopiero zaczynają praktykować Jogę. Co więcej, dobry nauczyciel nie tylko wskaże nam ćwiczenia dla początkujących, ale także objaśni nam mechanizm działania poszczególnych Asan. Praktykowanie Jogi ma jeszcze jeden nader istotny atut: nauczyciel będzie nas obserwował i traktował indywidualnie. Doświadczony Jogin szybko zauważy, na jakie elementy należy położyć szczególny nacisk w naszym wypadku (np. relaksacja wewnętrzna, uelastycznienie ciała lub też samo podejście do ćwiczeń). Na tej podstawie, trener dobierze odpowiedni dla nas zestaw Asan.
W ten sposób z całą pewnością znacznie łatwiej będzie nam wtajemniczyć się w Jogę. Również pierwsze odczuwalne i zauważalne efekty przyjdą prędzej, niż w przypadku prób samodzielnego treningu. To jednak jeszcze nie wszystko. Nauczyciel Jogi nie jest odpowiednikiem trenera personalnego. Oprócz wiedzy "technicznej" posiada również odpowiednią podbudowę ideową. Oznacza to, że otrzymamy od niego nie tylko same wskazówki, ale również porady dotyczące np. korzystania z cennych i prawdziwie wartościowych źródeł opisujących sens i działanie Jogi. Literatura na temat Jogi jest przebogata, co z jednej strony może stanowić korzyść, natomiast z drugiej może być też utrudnieniem, ponieważ nie będziemy w stanie samodzielnie wybrać źródeł naprawdę wartościowych.
Można tutaj uczynić pewną analogię do filozofii. Tutaj również istnieje całe mnóstwo różnego rodzaju wprowadzeń oraz podręczników do propedeutyki filozofii. Jednak tylko niektóre z nich są polecane przez wykładowców studentom. Wynika to z tego, że sporo tego rodzaju książek zawiera błędy merytoryczne, jest zbyt skomplikowana albo też podaje informacje w formie nadmiernie uproszczonej. Dokładnie to samo tyczy się literatury wprowadzającej jeżeli chodzi o Jogę. Bez przewodnika możemy zaufać autorom, którzy poprowadzą nas w niewłaściwym kierunku lub też już na wstępie wypaczą nasz sposób pojmowania Jogi.

Joga: ćwiczenia dla początkujących

Na samym początku trening Jogi ograniczy się do technik relaksacyjnych, pracy nad nastawieniem wewnętrznym oraz praktykowaniu kilku podstawowych, prostych Asan. Jeżeli chodzi o te ostatnie to najczęściej wymienia się takie pozycje, jak:
1. Adho Mukha Sukhasana
2. Tadasana
3. Vrksasana
4. Adho Mukha Swanasana
Każda z opisanych Asan charakteryzuje się prostotą wykonania. Nie są to pozycje ekwilibrystyczne i wymagające dobrego wygimnastykowania. Ma to znacznie większe znaczenie, niż skłonni jesteśmy podejrzewać. Rozpoczynanie przygody z Jogą od bardziej skomplikowanych Asan w celu "przyspieszenia" efektów stanowi dość popularny błąd. Należy pamiętać, że nawet jeżeli jesteśmy fizycznie zdolni do wykonania bardziej skomplikowanej pozycji, bynajmniej nie oznacza, że powinniśmy praktykować ją na początkowych etapach naszej przygody z Jogą. Podstawowe Asany mają bowiem również tę zaletę, iż ułatwiają osiągnięcie odpowiedniego skupienia wewnętrznego oraz relaksacji. Znowu więc odnosimy się do tej cechy Jogi, która była już sygnalizowana powyżej, a mianowicie łącznego traktowania sfery somatycznej oraz psyche.
Oczywiście, może się zdarzyć tak, iż będziemy czynić postępy szybciej, niż przewidują to standardowe podręczniki do Jogi. Prędsze przechodzenie do bardziej złożonych Asan powinno jednak odbywać się pod opieką trenera, który ewentualnie wskaże nam te techniki, na które naprawdę jesteśmy gotowi, zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie.

Joga a Chrześcijaństwo

Częstą przyczyną, dla której wielu osób waha się przed rozpoczęciem przygody z Jogą jest rzekoma niezgodność tego systemu z religią Chrześcijaństwo. Portale katolickie, czasopisma oraz niektórzy duchowni często "przestrzegają" przed uprawianiem Jogi, nierzadko denominując ją niemal jako formę satanizmu albo też niebezpieczny pogański wymysł.
Ile jest w tym prawdy? Przede wszystkim należy rozróżnić popularne nauczanie Kościoła Katolickiego od rzeczywistej historii ideowej religii Chrześcijańskiej. Chrześcijaństwo bynajmniej nie jest wolne od wpływów "pogańskich": nawet w Starym Testamencie znajdziemy całkiem sporo zapożyczeń z pism religijnych Dalekiego Wschodu. To jednak jeszcze nie wszystko. Drugą istotną kwestię stanowi historia Chrześcijaństwa instytucjonalnego. Warto pamiętać, że od II wieku religia Chrześcijaństwa rozpoczęła proces intensywnej hellenizacji. Tak zwany korpus teologiczny Chrześcijaństwa to tak naprawdę pochodna wpływów filozofii Platona (pierwsze kilka wieków), oraz Arystotelesa. W swojej książce pt. "Jeśli Boga nie ma" Leszek Kołakowski pisał, iż "Chrześcijaństwo, jakie znamy obecnie, jest rezultatem bolesnego kompromisu pomiędzy Atenami i Jerozolimą". Opinia Kołakowskiego należy jednak do umiarkowanych. Inni filozofowie, jak np. Lew Szestow lub Miguel de Unamuno, wręcz całkowicie odrzucali w Chrześcijaństwie wszystko to, co zostało zapożyczone z filozofii helleńskiej.Widzimy więc, że Chrześcijaństwo tak naprawdę nigdy nie było "czyste" ideowo. Jak każdy inny system religijno-teologiczny, jest ono pełne obcych wpływów.

Żródła:
"Światło Jogi" - Bellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar
"Jeśli Boga nie ma" - Leszek Kołakowski
"Ateny i Jerozolima"- Lew Szestow
"Historia wierzeń i idei religijnych"- Mircea Eilade